Κύκλος Πολιτικής της Ε.Ε. (EU Policy Cycle)
Το 2010, το Συμβούλιο της Ε.Ε. θέσπισε έναν πολυετή Κύκλο Πολιτικής (EU Policy Cycle), με σκοπό να διασφαλίσει, στο πλαίσιο της καταπολέμησης του σοβαρού διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος:
- την αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των Αρχών Επιβολής του Νόμου στα Κράτη – Μέλη, των ευρωπαϊκών θεσμικών Οργάνων, των Οργανισμών της Ε.Ε. και των ενδιαφερόμενων τρίτων μερών συμπεριλαμβανομένου και του ιδιωτικού τομέα, όπου απαιτείται, καθώς και
- την ανάληψη συνεκτικής και δυναμικής επιχειρησιακής δράσης με στόχο τις πιο επείγουσες εγκληματικές απειλές που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.
Ο αρχικός Κύκλος Πολιτικής της Ε.Ε. εφαρμόστηκε μεταξύ 2012 και 2013. Ακολούθησαν δύο Κύκλοι Πολιτικής της Ε.Ε. μεταξύ 2014-2017 και 2018-2021. Το Φεβρουάριο του 2021, το Συμβούλιο της Ε.Ε. ενέκρινε τη μόνιμη συνέχιση του Κύκλου Πολιτικής της Ε.Ε. για το σοβαρό και οργανωμένο διεθνές έγκλημα, καθιερώνοντας τον Κύκλο EMPACT (EMPACT Cycle).
EMPACT
To EMPACT (European Multidisciplinary Platform Against Criminal Threats) συνίσταται σε πλατφόρμα πολύ-τομεακής συνεργασίας των Κρατών –Μελών, θεσμικών Οργάνων και Οργανισμών της Ε.Ε., τρίτων χωρών, διεθνών Οργανισμών και άλλων εταίρων, με σκοπό την αντιμετώπιση των σημαντικότερων απειλών οργανωμένου και σοβαρού διεθνούς εγκλήματος. Στόχος του EMPACT είναι η αντιμετώπιση των σημαντικότερων απειλών οργανωμένης και σοβαρής διεθνούς εγκληματικότητας στην Ε.Ε. με συνεκτικό και μεθοδολογικό τρόπο, μέσω της βελτίωσης και της ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ αρμόδιων Υπηρεσιών των Κρατών – Μελών, θεσμικών Οργάνων και Οργανισμών της Ε.Ε. τρίτων χωρών και Οργανισμών, καθώς και του ιδιωτικού τομέα, όπου απαιτείται.
O Κύκλος EMPACT αποτελείται από τέσσερα (4) βήματα ως εξής:
i) Τη χάραξη πολιτικής βάσει της Έκθεσης Εκτίμησης Απειλής για το Σοβαρό και Οργανωμένο Έγκλημα (EU SOCTA), η οποία παρέχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τις εγκληματικές απειλές που έχουν αντίκτυπο στην Ε.Ε. Η εν λόγω Έκθεση, που καταρτίζεται από τη EUROPOL, σε συνεργασία με τα Κράτη – Μέλη και συναρμόδιους ευρωπαϊκούς Οργανισμούς, περιλαμβάνει μια σειρά συστάσεων, κατόπιν διεξοδικής ανάλυσης των σοβαρότερων εγκληματικών απειλών κατά της Ε.Ε., βάσει των οποίων το Συμβούλιο της Ε.Ε. χαράσσει τις Προτεραιότητές του.
ii) Τη θέσπιση πολιτικής και λήψη αποφάσεων μέσω του καθορισμού από το Συμβούλιο της Ε.Ε. περιορισμένου αριθμού Προτεραιοτήτων (EU Crime Priorities). Περαιτέρω, καταρτίζεται ένα Γενικό Πολυετές Στρατηγικό Σχέδιο (G–MASP) με Κοινούς Οριζόντιους Στρατηγικούς Στόχους (CHSGs) με σκοπό να επιτυγχάνεται μια ενιαία πολύ-τομεακή προσέγγιση, με σκοπό την αντιμετώπιση των προτεραιοποιημένων εγκληματικών απειλών κατά της Ε.Ε..
iii) Κατάρτιση, υλοποίηση κα παρακολούθηση των ετήσιων Επιχειρησιακών Σχεδίων Δράσης (OAPs). Τα 15 OAPs εμπεριέχουν Επιχειρησιακές Δράσεις (OAs) για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας σε 10 τομείς που αντιστοιχούν στις Προτεραιότητες της Ε.Ε. για την καταπολέμηση του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος για την περίοδο 2022-2025. Η Μόνιμη Επιτροπή για την Επιχειρησιακή Συνεργασία σε θέματα Εσωτερικής Ασφάλειας (COSI) του Συμβουλίου της Ε.Ε. εγκρίνει τα ετήσια OAPs, συντονίζει και παρακολουθεί την εφαρμογή τους.
iv) Στο τέλος κάθε Κύκλου EMPACT διενεργείται ανεξάρτητη αξιολόγηση της υλοποίησης του EMPACT, τα συμπεράσματα της οποίας λαμβάνονται υπ΄όψιν για τον επόμενο Κύκλο EMPACT.
Προτεραιότητες της Ε.Ε. για την καταπολέμηση του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος 2022-2025
Οι 10 Προτεραιότητες της Ε.Ε. για την καταπολέμηση του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος που καθορίστηκαν από το Συμβούλιο της Ε.Ε. για την περίοδο 2022-2025 ως εξής:
i) Εγκληματικά Δίκτυα Υψηλού Κινδύνου (High–risk criminal networks)
Στόχος είναι ο εντοπισμός και η αποδιοργάνωση εγκληματικών δικτύων υψηλού κινδύνου που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε., όπως μαφία, εθνικές και οικογενειακές οργανώσεις και άλλα δομημένα δίκτυα, καθώς και ατόμων που διαθέτουν κρίσιμους ρόλους με ιδιαίτερη έμφαση σε όσα εγκληματικά δίκτυα υπονομεύουν το κράτος δικαίου μέσω διαφθοράς, διαπράττουν πράξεις βίας, μέσω εκφοβισμού και χρήσης πυροβόλων όπλων για την προώθηση των εγκληματικών τους στόχων, καθώς και όσων ξεπλένουν το ποινικό τους παρελθόν.
ii) Κυβερνοεπιθέσεις (Cyber–attacks)
Στόχος είναι οι εγκληματίες που οργανώνουν διαδικτυακές επιθέσεις και ιδίως όσοι προσφέρουν εξειδικευμένες εγκληματικές υπηρεσίες στο διαδίκτυο.
iii) Εμπορία ανθρώπων (Trafficking in human beings)
Στόχος είναι η αποδόμηση εγκληματικών δικτύων που ασχολούνται με την εμπορία ανθρώπων για όλες τις μορφές εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένης της εργασιακής και σεξουαλικής εκμετάλλευσης, με ιδιαίτερη έμφαση σε εκείνους που εκμεταλλεύονται ανηλίκους για εξαναγκασμό στην εγκληματικότητα· όσων χρησιμοποιούν ή απειλούν με βία τα θύματα και τις οικογένειές τους ή παραπλανούν τα θύματα προσομοιώνοντας την επίσημη εκμετάλλευση· όσων στρατολογούν και διαφημίζουν τα θύματά τους στο διαδίκτυο και εξυπηρετούνται από ενδιάμεσους που παρέχουν ψηφιακές υπηρεσίες.
iv) Σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών (Child sexual exploitation)
Στόχος είναι η καταπολέμηση της εκμετάλλευσης παιδιών στο διαδίκτυο και εκτός διαδικτύου, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής και της διάδοσης υλικού παιδικής κακοποίησης, καθώς και της διαδικτυακής σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών.
v) Παράνομη διακίνηση μεταναστών (Migrant smuggling)
Στόχος είναι η καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων που εμπλέκονται στο λαθρεμπόριο μεταναστών, ιδίως εκείνων που παρέχουν υπηρεσίες διευκόλυνσης σε παράτυπους μετανάστες κατά μήκος των κύριων μεταναστευτικών οδών που διασχίζουν τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. και εκείνων που εμπλέκονται στη διευκόλυνση των δευτερογενών μετακινήσεων και στη νομιμοποίηση του καθεστώτος διαμονής εντός της Ε.Ε., ιδίως εστιάζοντας σε εκείνους των οποίων οι μέθοδοι θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
vi) Διακίνηση ναρκωτικών (Drugs trafficking), η οποία διακρίνεται σε (2) επιμέρους Προτεραιότητες:
-
- Παραγωγή, διακίνηση και διανομή κάνναβης, κοκαΐνης και ηρωίνης (production, trafficking and distribution of cannabis, cocaine and heroin)
Στόχος είναι η καταπολέμηση της παραγωγής, διακίνησης και διανομής κάνναβης, κοκαΐνης και ηρωίνης, ο εντοπισμός και η στόχευση εγκληματικών δικτύων που εμπλέκονται στη χονδρική διακίνηση κάνναβης, κοκαΐνης και ηρωίνης στην Ε.Ε. και η αντιμετώπιση εγκληματικών δικτύων που εμπλέκονται στην καλλιέργεια, παραγωγή, μεταποίηση και διανομή κάνναβης, κοκαΐνης και ηρωίνης στην Ε.Ε..
-
- Παραγωγή, διακίνηση και διανομή συνθετικών ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών (production trafficking and distribution of synthetic drugs and new psychoactive substances – NPS):
Στόχος είναι η καταπολέμηση της παραγωγής, διακίνησης και διανομής συνθετικών ναρκωτικών και νέων ψυχοτρόπων ουσιών, ο εντοπισμός και η στόχευση των εγκληματικών δικτύων που εμπλέκονται στην παραγωγή και την παγκόσμια προσφορά συνθετικών ναρκωτικών και νέων ψυχοτρόπων ουσιών στην Ε.Ε..
- Παραγωγή, διακίνηση και διανομή συνθετικών ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών (production trafficking and distribution of synthetic drugs and new psychoactive substances – NPS):
vii) Απάτη, οικονομικά και χρηματοοικονομικά εγκλήματα (Fraud, economic and financial crimes), η οποία διακρίνεται στις εξής πέντε (5) επιμέρους Προτεραιότητες:
-
- Απάτη μέσω διαδικτύου (Online fraud schemes)
Στόχος είναι μεμονωμένοι εγκληματίες και εγκληματικά δίκτυα που οργανώνουν μεγάλης κλίμακας απάτες μέσω διαδικτύου, καθώς και απάτη και παραποίηση μη μετρητών μέσων πληρωμής, με σκοπό την εξαπάτηση ιδιωτών (συμπεριλαμβανομένων ευάλωτων ατόμων, όπως οι ηλικιωμένοι), επιχειρήσεων και οργανώσεων του δημόσιου τομέα, ιδίως εκείνων που παράγουν έσοδα πολλών εκατομμυρίων ευρώ ετησίως και χρησιμοποιούν διαδικτυακές πλατφόρμες.
-
- Απάτη που αφορά ειδικούς φόρους κατανάλωσης (Excise fraud)
Στόχος είναι εγκληματικά δίκτυα και μεμονωμένοι εγκληματίες που εμπλέκονται σε μεγάλης κλίμακας απάτες στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης, με ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή ή/και εμπορία παράνομων προϊόντων καπνού στην Ε.Ε..
-
- Ενδοκοινοτική απάτη αφανούς εμπορίου (απάτη στον τομέα του ΦΠΑ) ((MTIC – VAT fraud)
Στόχος είναι εγκληματικά δίκτυα και μεμονωμένοι επιχειρηματίες που εμπλέκονται στην ενδοκοινοτική απάτη αφανούς εμπορίου (απάτη στον τομέα του ΦΠΑ).
-
- Εγκλήματα διανοητικής ιδιοκτησίας, παραποίηση προϊόντων και παραχάραξη νομισμάτων (Intellectual property crime, counterfeiting of goods and currencies)
Στόχος είναι η καταπολέμηση και αποδιοργάνωση εγκληματικών δικτύων και μεμονωμένων επιχειρηματιών που εμπλέκονται στο έγκλημα κατά της διανοητικής ιδιοκτησίας και στην παραγωγή, πώληση ή διανομή (φυσικά και διαδικτυακά) πλαστών προϊόντων ή νομισμάτων, με ιδιαίτερη έμφαση σε προϊόντα που είναι επιβλαβή για την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών, στο περιβάλλον και στην οικονομία της Ε.Ε..
-
- Χρηματοδότηση του εγκλήματος, διαφθορά, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων (criminal finances, money laundering and asset recovery)
Στόχος είναι η καταπολέμηση εγκληματικών δικτύων και εγκληματιών που εμπλέκονται στη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και η διευκόλυνση της ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων με σκοπό την αποτελεσματική κατάσχεση των εγκληματικών κερδών.
viii) Οργανωμένο έγκλημα κατά της ιδιοκτησίας (Organised property crime)
Στόχος είναι η αποδόμηση εγκληματικών δικτύων που εμπλέκονται σε οργανωμένες διαρρήξεις και κλοπές, οργανωμένες ληστείες, κλοπές οχημάτων και παράνομο εμπόριο πολιτιστικών αγαθών, με ιδιαίτερη έμφαση σε όσους εμφανίζουν ιδιαίτερη κινητικότητα και δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την Ε.Ε..
ix) Περιβαλλοντικό έγκλημα (Environmental crime)
Στόχος είναι η αποδόμηση εγκληματικών δικτύων που εμπλέκονται σε όλες τις μορφές περιβαλλοντικής εγκληματικότητας, με ιδιαίτερη έμφαση στην εμπορία αποβλήτων και άγριων ζώων, καθώς και σε εγκληματικά δίκτυα και μεμονωμένους επιχειρηματίες με δυνατότητα διείσδυσης σε νομικές επιχειρηματικές δομές σε υψηλό επίπεδο ή να ιδρύσουν δικές τους εταιρείες, προκειμένου να διευκολύνουν τις εγκληματικές τους δραστηριότητες.
x) Διακίνηση πυροβόλων όπλων (Firearms trafficking)
Στόχος είναι τα εγκληματικά δίκτυα και οι μεμονωμένους εγκληματίες που εμπλέκονται στην παράνομη διακίνηση, διανομή και χρήση πυροβόλων όπλων.
Οι παραπάνω Προτεραιότητες EMPACT εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο επί τη βάσει 15 Επιχειρησιακών Σχεδίων Δράσης (OAPs), στα οποία η Χώρα μας συμμετέχει με εκπροσώπους της Ελληνικής Αστυνομίας και λοιπών συναρμόδιων Φορέων (Λιμενικό Σώμα – Ελληνικής Ακτοφυλακή, Α.Α.Δ.Ε., Γενική Δ/νση Σ.Δ.Ο.Ε., Υπουργείο Περιβάλλοντος).
Συμπέρασμα
Η ποικιλία των μορφών με τις οποίες εκδηλώνεται το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα, τόσο στην Ε.Ε., όσο και στη Χώρα μας, ο συχνά διασυνοριακός και διεθνικός τους χαρακτήρας, η ευελιξία, εξειδίκευση και προσαρμοστικότητα των εγκληματικών δικτύων, αποτελούν μερικούς μόνο από τους λόγους για τους οποίους απαιτείται ισχυρή και συντονισμένη δράση και συνεργασία τόσο εντός των Κρατών – Μελών της Ε.Ε., όσο και μεταξύ τους, καθώς και μεταξύ των αρμόδιων ευρωπαϊκών Υπηρεσιών και Οργανισμών.
Η συμμετοχή της Χώρας μας και δη της Ελληνικής Αστυνομίας, ευρύτερα στον Κύκλο Πολιτικής της Ε.Ε. 2018 – 2022 και ειδικότερα στα Επιχειρησιακά Σχέδια Δράσης EMPACT, εκτιμάται ως ιδιαίτερα επωφελής σε στρατηγικό, επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο, καθώς, μεταξύ άλλων:
- συμβάλλει στην ανάδειξη των σημαντικών προσπαθειών της Χώρας μας στην αποτελεσματική καταπολέμηση, τόσο σε προληπτικό – αποτρεπτικό, όσο και σε κατασταλτικό επίπεδο, των εγκληματικών φαινόμενων, όχι μόνο στο πλαίσιο της εσωτερικής της ασφάλειας, αλλά και της ενωσιακής,
- προσδίδει δυνατότητα συμμετοχής στη συν-διαμόρφωση πολιτικών, στρατηγικών και στη λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και πρόσβαση σε ευρωπαϊκούς διαχειριστικούς οικονομικούς πόρους, αλλά και επιχειρησιακά εργαλεία, αναγκαία για την υποστήριξη εγχώριων ερευνών και επιχειρήσεων διεθνικού χαρακτήρα,
- οδηγεί στην απόκτηση εμπειρογνωμοσύνης και τεχνογνωσίας από τα συμμετέχοντα στελέχη, στην έρευνα σύνθετων διεθνικών υποθέσεων και στη χρήση σύγχρονων τεχνικών έρευνας.
Αναλυτικότερες πληροφορίες για την πλατφόρμα συνεργασίας EMPACT είναι διαθέσιμες στον ακόλουθο υπερσύνδεσμο: https://www.consilium.europa.eu/en/policies/eu-fight-against-crime/
Επιπλέον, μπορείτε να παρακολουθήσετε βίντεο με τα επιχειρησιακά αποτελέσματα του EMPACT για το 2021 εδώ.
