Σύστημα Πληροφοριών Schengen (Schengen Information System) – S.I.S.

Ιστορία

Στις 14 Ιουνίου 1985, πέντε χώρες το Βέλγιο, η Γερμανία, η Γαλλία, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία υπέγραψαν στο Σένγκεν, μια μικρή πόλη του Λουξεμβούργου, συμφωνία που έχει ως στόχο «[…] την ελεύθερη διέλευση των εσωτερικών συνόρων από όλους τους υπηκόους των χωρών μελών […]» και «την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών».

Η σχετική Σύμβαση εφαρμογής της Συμφωνίας Σένγκεν υπογράφηκε το 1990, άρχισε να ισχύει το 1995 και επέτρεψε την κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα μεταξύ των χωρών που την είχαν υπογράψει, ενώ δημιούργησε ενιαία εξωτερικά σύνορα, όπου πραγματοποιούνται έλεγχοι εισόδου στον χώρο Σένγκεν, σύμφωνα με τις ίδιες διαδικασίες και με κοινούς κανόνες.

Η Ελλάδα προχώρησε στην υπογραφή της Συμφωνίας το 1992. Το 1997 το ελληνικό Κοινοβούλιο επικύρωσε τη Συμφωνία και τη Σύμβαση Εφαρμογής της Συμφωνίας Σένγκεν (Σ.Ε.Σ.Σ.) με το Ν. 2514/26-06-1997 και το 2000 καταργήθηκε ο έλεγχος εσωτερικών συνόρων μεταξύ άλλων Κρατών – Μελών και Ελλάδας.

Τα Κράτη-Μέλη

Ο χώρος Σένγκεν σχεδόν ταυτίζεται με αυτόν της Ε.Ε., περιλαμβάνει τα Κράτη – Μέλη της Ένωσης με εξαίρεση μερικών απ’ αυτά, καθώς και ορισμένες τρίτες χώρες. Οι χώρες της Ε.Ε. που δεν είναι πλήρη μέλη της Σύμβασης Σένγκεν είναι η Ιρλανδία η Κύπρος, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, ενώ οι τρίτες χώρες (μη μέλη της Ε.Ε.), που ανήκουν το χώρο Σένγκεν είναι η Ισλανδία, Νορβηγία, Ελβετία και Λιχτενστάιν.

Ελευθερία και Ασφάλεια στο χώρο Σένγκεν

Ένας από τους όρους εφαρμογής της Συμφωνίας ήταν ότι η κατάργηση των εσωτερικών συνόρων δεν έπρεπε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των Κρατών- Μελώνκαι των πολιτών τους. Κυρίαρχη αντίληψη της Συμφωνίας Σένγκεν είναι ότι θα πρέπει να συνδυάζεται η ελευθερία με την ασφάλεια.

Οι κύριοι κανόνες που υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο Σένγκεν περιλαμβάνουν:

  • Άρση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα
  • Κοινή σειρά κανόνων που εφαρμόζονται σε άτομα που διασχίζουν τα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της ΕΕ
  • Εναρμόνιση των κανόνων σχετικά με τους όρους εισόδου και θεώρησης διαβατηρίου για σύντομες διαμονές
  • Ενισχυμένη αστυνομική συνεργασία, με την ίδρυση σε κάθε κράτος μέλος, των Υπηρεσιών S.I.RE.N.E.
  • Ενισχυμένη δικαστική συνεργασία μέσω ενός ταχύτερου συστήματος έκδοσης και καλύτερης μεταβίβασης της εκτέλεσης των κατασταλτικών δικαστικών αποφάσεων
  • Θέσπιση και ανάπτυξη του Συστήματος ΠληροφοριώνΣένγκεν (SIS)

Το Σύστημα Πληροφοριών Schengen (Schengen Information System) – S.I.S. αποτελεί το μεγαλύτερο σύστημα πληροφοριών για την εσωτερική ασφάλεια και τη διαχείριση των συνόρων στην Ένωση. Παρέχει πληροφορίες για καταζητούμενα η εξαφανισμένα άτομα, υπηκόους τρίτων χωρών χωρίς δικαίωμα νόμιμης διαμονής στην Ένωση και απωλεσθέντα ή κλεμμένα αντικείμενα (π.χ. οχήματα, πυροβόλα όπλα, πλωτά μέσα και έγγραφα ταυτότητας).

Σε εθνικό επίπεδο την ευθύνη της εύρυθμης τεχνικής λειτουργίας του S.I.S. έχει το 3ο Τμήμα Τεχνικής Υποστήριξης N.S.I.S. της Διεύθυνσης Πληροφορικής του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας.

Το Σύστημα Πληροφόρησης Σένγκεν (SIS) βρίσκεται σε επιχειρησιακή λειτουργία από τις 26 Μαρτίου 1995, ημερομηνία της άρσης των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα για τα κράτη που συμμετέχουν στην συνεργασία Σένγκεν.

Το 2006 αποφασίστηκε η ανάπτυξη ενός νέου συστήματος με πλέον προηγμένες λειτουργίες και βασισμένου σε τεχνολογίες αιχμής. Έτσι, με τον Κανονισμό (EΚ) αριθ. 1987/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 2006 και στην Απόφαση 2007/533/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 12ης Ιουνίου 2007, θεσπίστηκαν οι διατάξεις σχετικά με τη δημιουργία, τη λειτουργία και τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν δεύτερης γενιάς (SIS II). Την 9η Απριλίου 2013, πραγματοποιήθηκε η μετάπτωση όλου του χώρου Σένγκεν από το SIS I στο SISΙΙ.

Δεδομένης της προόδου που πραγματοποιήθηκε στο μεταξύ στον τομέα των τεχνολογιών της πληροφορίας, κρίθηκε απαραίτητη η εκ νέου αναβάθμιση (recast)  του συστήματος πληροφοριών (SIS) με πλέον προηγμένες λειτουργίες και βασισμένο σε τεχνολογίες αιχμής.

Έτσι σε αντικατάσταση του Κανονισμού (EΚ) αριθ. 1987/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 2006 και της Απόφασης 2007/533/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 12ης Ιουνίου 2007, θεσπίστηκαν οι εξής 3 νέοι Κανονισμοί:

οι διατάξεις των οποίων αποτελούν τη νέα νομική βάση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν  (SIS).

H έναρξη της επιχειρησιακής λειτουργίας του νέου SIS (Recast) και η μετάπτωση των δεδομένων σε αυτό από το SIS II  πραγματοποιήθηκε σε ολόκληρο το χώρο Σένγκεν, την 7η Μαρτίου 2023.

Το νέο SIS αποτελεί τη βάση του πιο αναβαθμισμένου συστήματος διαχείρισης συνόρων σε παγκόσμιο επίπεδο, που είναι σε εξέλιξη, καθώς μαζί με το Σύστημα Εισόδου – Εξόδου (EES) και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού (ETIAS), θα είναι τμήμα της αρχιτεκτονικής διαλειτουργικότητας.

Το νέο SIS έχει αναβαθμιστεί, ώστε να περιλαμβάνει νέες κατηγορίες καταχωρίσεων, βιομετρικών δεδομένων και επιπλέον εργαλείων για την καταπολέμηση του εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η αναβάθμιση αυτή θα επιτρέψει, επίσης, μέσω προληπτικών καταχωρίσεων, την προστασία ευπαθών προσώπων και την αποτροπή της παράτυπης μετανάστευσης. Τα νέα στοιχεία στοχεύουν στο να παρέχουν στις εθνικές Αρχές περισσότερο πλήρεις και αξιόπιστες πληροφορίες για την ενίσχυση της ασφάλειας και της διαχείρισης των συνόρων στην Ένωση.

Το SIS έχει αυστηρές προδιαγραφές ποιότητας δεδομένων και προστασίας προσωπικών δεδομένων. Το σύστημα περιλαμβάνει μόνο δεδομένα για άτομα και αντικείμενα που αναζητούνται σε Κράτη – Μέλη της Ένωσης και συνδεδεμένες χώρες. Οι εθνικές Αρχές των Κρατών – Μελών εποπτεύουν την εφαρμογή των κανόνων προστασίας προσωπικών δεδομένων στην επικράτειά τους, ενώ ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων (EDPS) επιβλέπει, πώς οι κανόνες αυτοί τηρούνται σε κεντρικό επίπεδο από τον Οργανισμό eu-LISA.

Μέχρι σήμερα, το νέο SIS είναι επιχειρησιακό σε 30 χώρες (26 Κράτη – Μέλη και 4 συνδεδεμένες χώρες).

Υπηρεσίες με πρόσβαση στο SIS

Σύμφωνα με τις νομοθετικές πράξεις του SIS (άρθ. 34 Κανονισμού 2018/1861 και άρθρο 44 Κανονισμού 2018/1862) πρόσβαση στο Σύστημα Πληροφοριών Schengen (SIS)προβλέπεται να έχουν:

  • Οι αστυνομικές Υπηρεσίες και οι Υπηρεσίες φύλαξης των συνόρων.
  • Οι Υπηρεσίες τελωνειακών ελέγχων.
  • Οι δικαστικές Αρχές αρμόδιες για την άσκηση ποινικής δίωξης στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας και τη διενέργεια δικαστικής ανάκρισης πριν από την απαγγελία κατηγορίας.
  • Οι αρμόδιες Αρχές για τη χορήγηση θεωρήσεων και τίτλων διαμονής.
  • Οι αρμόδιες Αρχές για τη χορήγηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας.
  • Οι αρμόδιες Αρχές για την έκδοση αδειών κυκλοφορίας οχημάτων.

Σε εθνικό επίπεδο, πρόσβαση στο SIS – Γενικές Αναζητήσεις Σένγκεν, προβλέπεται να έχουν η Ελληνική Αστυνομία, το Λιμενικό Σώμα, η τελωνειακή Υπηρεσία, οι δικαστικές Αρχές του Υπουργείου Δικαιοσύνης Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι προξενικές Αρχές του Υπουργείου Εξωτερικών, η Υπηρεσία Ασύλου, η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης, το Υπουργείο Εσωτερικών, το Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος και το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Κάθε Υπηρεσία επιτρέπεται να έχει πρόσβαση σε δεδομένα καταχωρήσεων που είναι συναφή με το αντικείμενο της αποστολής της.

Το Τμήμα S.I.RE.N.E.

Κάθε Κράτος  – Μέλος του χώρου Σένγκεν, οφείλει να συγκροτήσει κεντρική Αρχή, η οποία θα λειτουργεί ως ενιαίο σημείο επαφής και συντονισμού για την ανταλλαγή συμπληρωματικών πληροφοριών σχετικά με δεδομένα του SIS.

Το εν λόγω σημείο επαφής, καλείται «υπηρεσία S.I.RE.N.E», από τα αρχικά των λέξεων Supplementary Information REquestat the NationalEntries (Αίτηση Συμπληρωματικών Πληροφοριών για Εθνικές Καταχωρίσεις).

Σε εθνικό επίπεδο, το Τμήμα S.I.RE.N.E. της Διεύθυνσης Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας έχει την ευθύνη της διαχείρισης των πληροφοριών που είναι καταχωρημένες στο SIS.

Πολιτική ασφάλειας και προστασίας δεδομένων

Το Τμήμα SIRENE λειτουργεί εφαρμόζοντας τα πρότυπα ασφαλείας που καθορίζονται από το εθνικό νομικό πλαίσιο και τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Ε.Ε.. Η πρόσβαση στους χώρους του Τμήματος είναι αυστηρά ελεγχόμενη προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία των δεδομένων, το προσωπικό του SIRENE έχει κωδικοποιημένη πρόσβαση στους χώρους και στα αρχεία του Τμήματος, ενώ με σκοπό την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών, ισχύουν ιδιαίτερα αυστηροί κανόνες στον τομέα της διαχείρισης των προσωπικών δεδομένων.

Δικαίωμα πρόσβασης

Σύμφωνα με τις νέες νομικές πράξεις και τους νέους Κανονισμούς (ΕΕ)  που διέπουν το  SIS (άρθρο 53  του Κανονισμού (EΕ) 2018/1861 και άρθρο 67 του Κανονισμού (EΕ) 2018/1862), καθώς και τις σχετικές διατάξεις του Ν. 2472/ 1997 (άρθ. 12 & 13) και του Ν. 4624/2019 περί Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, προβλέπεται το δικαίωμα των προσώπων να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα που τα αφορούν και τα οποία καταχωρίζονται στο SIS.

Το δικαίωμα ασκείται με την υποβολή αίτησης στο 3ο Τμήμα S.I.RE.N.E. της Δ/νσης Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας.

Στοιχεία Επικοινωνίας

ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ S.I.RE.N.E.
Διεύθυνση: Π. Κανελλοπούλου 4, T.K. 101 77, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210-6998262, 210-6998263
Fax: 210-6998264, 210-6998265
Email: sirene@sirene.gov.gr

Ενημερωτικά Φυλλάδια

Ενημερωτικές Παρουσιάσεις